Αραβικός Σύνδεσμος

(League of Arab States). Οργάνωση των αραβικών κρατών που ιδρύθηκε το 1945 για να εκφράσει την πολιτική και πνευματική ενότητα των Αράβων. Από την εποχή που οι Άραβες απαλλάχτηκαν από τον οθωμανικό ζυγό, κατεύθυναν την πολιτική τους για την επίτευξη δύο στόχων: την κατοχύρωση και ολοκλήρωση της εθνικής ελευθερίας τους και την εκμηδένιση κάθε ξένου ελέγχου στα εθνικά τους εδάφη. Μετά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο, η Αγγλία θέλησε να δημιουργήσει ανεξάρτητα αραβικά κράτη, στα οποία θα ασκούσε ουσιαστικά απόλυτο έλεγχο. Στον B’ Παγκόσμιο πόλεμο συνήλθαν σε διάσκεψη στην Αλεξάνδρεια (25 Σεπτεμβρίου 1944), ύστερα από προδιάσκεψη που έγινε στο Κάιρο (9 Ιανουαρίου 1944), τα αραβικά κράτη Αίγυπτος, Ιράκ, Υπεριορδανία (σημερινή Ιορδανία), Σαουδική Αραβία, Λίβανος, Συρία και Υεμένη, με πρόεδρο τον πρωθυπουργό της Αιγύπτου Ναχάς πασά. Η διάσκεψη, μετά τη λήξη των εργασιών της, που κράτησαν έως τις 7 Οκτωβρίου 1944, ενέκρινε ψήφισμα, γνωστό ως πρωτόκολλο της Αλεξάνδρειας, το οποίο αναφερόταν στη δημιουργία συνδέσμου των ανεξάρτητων αραβικών κρατών, με σκοπό την πραγματοποίηση στενότερης συνεργασίας και ενότητας μεταξύ τους. Ο ιδρυτικός και καταστατικός χάρτης του Α.Σ. υπογράφηκε στις 22 Μαρτίου 1945. Ο Α.Σ. υποστήριξε την Αίγυπτο στο αίτημά της για την εκκένωση της διώρυγας του Σουέζ από τους Βρετανούς και αντέδρασε στο λεγόμενο Σύμφωνο της Βαγδάτης, που το θεωρούσε διασπαστικό της αραβικής ενότητας. Αξιοσημείωτο επίσης είναι το γεγονός ότι o Α.Σ. τάχθηκε ανεπιφύλακτα υπέρ του απελευθερωτικού αγώνα των Κυπρίων. Ο Α.Σ. βοήθησε σημαντικά τις δραστηριότητες των Αράβων εναντίον του Ισραήλ. Οι διαφορές όμως που υπήρχαν ανάμεσα στις αραβικές χώρες σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης του Ισραήλ, και ιδιαίτερα η συμφωνία που υπέγραψε η Αίγυπτος με το Ισραήλ, αποδυνάμωσαν σημαντικά τη σημασία του Α.Σ. Η Αίγυπτος εκδιώχθηκε από μέλος μετά την υπογραφή της συμφωνίας Καμπ Ντέιβιντ και η έδρα του Α.Σ. μεταφέρθηκε από το Κάιρο στην Τύνιδα (1979). Η Αίγυπτος επανήλθε στον Α.Σ. το 1989 και η έδρα της οργάνωσης μεταφέρθηκε ξανά στο Κάιρο. Ο πόλεμος στον Περσικό κόλπο (1991) δημιούργησε νέα προβλήματα στον Α.Σ. Η πλειοψηφία των μελών του τάχθηκε με το μέρος των συμμαχικών δυνάμεων εναντίον του Ιράκ, ενώ η Ιορδανία, η Υεμένη, η Λιβύη και η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης υποστήριξαν το Ιράκ. Στη διάρκεια της δεκαετίας του ‘90 και αργότερα τα σημαντικότερα ζητήματα διαφωνιών μεταξύ των κρατών-μελών του Α.Σ. ήταν το θέμα του Ιράκ και η στάση απέναντι στο Ισραήλ, ιδιαίτερα μετά τις εκκαθαριστικές ενέργειες των Ισραηλινών στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη το 2002. Ένα εξίσου φλέγον ζήτημα ανέκυψε μετά το τρομοκρατικό χτύπημα στη Νέα Υόρκη, τον Σεπτέμβριο του 2001. Ο Α.Σ., που είχε εκδώσει καταδικαστικό ψήφισμα για κάθε μορφή τρομοκρατίας, και μάλιστα σε ανύποπτο χρόνο (1993), δεν εμφανίστηκε με ενιαία θέση, ούτε και στην αποκήρυξη της οργάνωσης αλ-Κάιντα. Σήμερα, ο Α.Σ. αποτελείται συνολικά από 22 κράτη-μέλη, τα οποία εκτός από τα επτά ιδρυτικά, είναι τα εξής (σε παρένθεση ο χρόνος εισδοχής): Λιβύη (1953), Σουδάν (1956), Μαρόκο (1958), Τυνησία (1958), Κουβέιτ (1961), Αλγερία (1962), Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (1971), Μπαχρέιν (1971), Κατάρ (1971), Ομάν (1971), Μαυριτανία (1973), Σομαλία (1974), Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (1976), Τζιμπουτί (1977) και Κομόρες (1993).